भारतात इंटरनेट वापरणाऱ्यांची संख्या दिवसेंदिवस झपाट्याने वाढत आहे. गेल्या दशकभरात इंटरनेट वापरकर्त्यांच्या संख्येत मोठी वाढ झाली आहे. प्रथम 2G, 3G, 4G आणि आता 5G सेवा देखील भारतात सुरू झाल्या आहेत. 2024 मध्ये, भारतातील कोट्यवधी टेलिकॉम वापरकर्त्यांनी 4G सेवा सोडून 5G सेवा वापरण्यास सुरुवात केली आहे, कारण आता त्यांना 4G इंटरनेटचा वेग कमी वाटत आहे, परंतु तुम्हाला माहिती आहे का की भारतातील किती लोकांकडे अजूनही इंटरनेट नाही. सुविधा नाही का? एका अहवालानुसार, भारतातील जवळपास निम्म्या लोकसंख्येकडे अजूनही इंटरनेट सुविधा नाही. आम्ही तुम्हाला याशी संबंधित काही रंजक फॅक्ट्स सांगतो, जे जाणून घेतल्यानंतर तुम्हालाही आश्चर्य वाटेल.
किती कोटी भारतीयांकडे इंटरनेट नाही?
IAMAI म्हणजेच इंटरनेट अँड मोबाइल असोसिएशन ऑफ इंडिया आणि कांतर यांनी संयुक्तपणे एक अभ्यास करून त्यावर आधारित अहवाल तयार केला आहे. या अहवालानुसार, 45% भारतीय लोकसंख्येकडे अजूनही इंटरनेट सुविधा नाही. जर आपण हे आकड्यात समजून घेतले तर 2023 पर्यंत भारतात राहणाऱ्या एकूण लोकसंख्येपैकी 665 दशलक्ष म्हणजे सुमारे 66.50 कोटी लोकांकडे अजूनही इंटरनेट सुविधा नाही.
या अहवालात सक्रिय नसलेल्या इंटरनेट वापरकर्त्यांचा डेटा दर्शविला आहे. अहवालानुसार, 2021 मध्ये भारतातील 52% लोक म्हणजे सुमारे 76.20 कोटी लोकांनी इंटरनेट सुविधा वापरली नाही. त्याच वेळी, जर आपण वर्ष 2022 बद्दल बोललो, तर त्या वर्षी हा आकडा 48% पर्यंत खाली आला, आणि तरीही 71.40 कोटी लोकांकडे इंटरनेट सुविधा नव्हती.
आता हा आकडा 2023 मध्ये 45% वर पोहोचला आहे, जेव्हा भारतातील 66.50 कोटी लोक सक्रिय नसलेले इंटरनेट वापरकर्ते आहेत. गेल्या तीन वर्षांतील या आकडेवारीवर नजर टाकल्यास असे समजू शकते की, इंटरनेट वापरणाऱ्यांची संख्या वर्षानुवर्षे हळूहळू वाढत आहे. सक्रिय नसलेल्या वापरकर्त्यांच्या संख्येत घट होण्याचा दर दरवर्षी सुमारे 3-4 टक्के आहे.
इंटरनेट न वापरण्याची कारणे कोणती?
IAMAI आणि Kantar च्या या अहवालात भारतातील खेड्यापाड्यात राहणारे जवळपास निम्मे लोक इंटरनेट वापरत नसल्याचे सांगण्यात आले. इंटरनेट न वापरण्याची अनेक वेगवेगळी कारणे आहेत. आम्ही तुम्हाला सर्व कारणांबद्दल सांगत आहोत.
शहरी आणि ग्रामीण भागात राहणारे 23% गैर-सक्रिय इंटरनेट वापरकर्ते मानतात की ‘इंटरनेट समजणे आणि वापरणे खूप कठीण आहे.’
-
- 22% गैर-सक्रिय इंटरनेट वापरकर्ते म्हणतात, ‘त्यांना इंटरनेटचे फायदे माहित नाहीत.’
-
- 22% गैर-सक्रिय इंटरनेट वापरकर्ते म्हणतात, ‘त्यांना इंटरनेट वापरण्यात रस नाही.’
-
- 21% गैर-सक्रिय इंटरनेट वापरकर्ते म्हणतात, ‘त्यांना इंटरनेट वापरण्याची परवानगी नाही.’
-
- 17% गैर-सक्रिय इंटरनेट वापरकर्ते म्हणतात, ‘त्यांना इंटरनेट परवडत नाही, ते त्यांच्यासाठी खूप महाग आहे.’
-
- 16% गैर-सक्रिय इंटरनेट वापरकर्ते मानतात की, ‘इंटरनेट त्यांच्यासाठी खूप गोंधळात टाकणारे आहे.’
-
- 16% गैर-सक्रिय इंटरनेट वापरकर्ते म्हणतात, ‘त्यांच्याकडे घरी मोबाईल किंवा कॉम्प्युटरसारखे स्वतःचे उपकरण नाही.’
-
- 13% गैर-सक्रिय इंटरनेट वापरकर्ते म्हणतात, ‘माझ्यासाठी इंटरनेटवर काहीही मनोरंजक नाही.’
-
- 13% गैर-सक्रिय इंटरनेट वापरकर्त्यांचा असा विश्वास आहे की, ‘यामध्ये खूप वेळ जातो आणि त्यांच्याकडे तेवढा मोकळा वेळ नसतो.’
इंटरनेट वापरणाऱ्या लोकांची संख्या किती आहे?
तथापि, जर आपण संपूर्ण भारतातील सक्रिय इंटरनेट वापरकर्त्यांची संख्या पाहिली तर ती दिवसेंदिवस वाढत आहे आणि दररोज नवीन विक्रमही निर्माण करत आहे. 2023 पर्यंत भारतात इंटरनेट वापरणाऱ्यांची संख्या 800 दशलक्ष म्हणजेच 80 कोटींच्या पुढे गेली आहे. या अहवालानुसार 2023 पर्यंत भारतात 820 दशलक्ष म्हणजेच सुमारे 82 कोटी लोक इंटरनेट वापरत असतील.
